Noyabrın 24-də Bakıda keçirilən Türk Dövlətləri Təşkilatına (TDT) üzv ölkələrin qeyri-hökumət təşkilatlarının ilk həmrəylik forumu dünən Naxçıvanda işini davam etdirib. Forumun Naxçıvanda təşkil olunan ikinci mərhələsi Türk dünyasının ictimai institutları arasında həmrəyliyin möhkəmlənməsi baxımından xüsusi tarixi-siyasi əhəmiyyət daşıyır.

Bakıda keçirilən forumun açılışında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin köməkçisi, Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin forum iştirakçılarına ünvanladığı müraciəti səsləndirib.

Forum çərçivəsində müxtəlif mövzularda panel müzakirələri və sessiyalar təşkil olunub. Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı paneldə bu marşrutun türk dövlətləri arasında iqtisadi əlaqələri strateji şəkildə birləşdirən yeni nəqliyyat arteriyası kimi əhəmiyyəti qeyd olunub. QHT-lər arasında əməkdaşlıq sessiyalarında isə üzv ölkələrin təşkilatları qarşılıqlı təcrübə mübadiləsi aparıb, gələcək regional layihələr üzrə fikirlərini bölüşüblər.

Forumun davamı olaraq Naxçıvan mərhələsində daha yeni müzakirələr və təşəbbüslər gündəmə gətirilib.

Naxçıvanda keçirilən forumun ikinci mərhələsində TDT üzv ölkələrin QHT-lərindən ibarət yeni platforma təsis olunub və bu strukturun rəhbərliyi Azərbaycan tərəfindən həyata keçiriləcək. Bu addım Türk dünyasının vətəndaş cəmiyyətləri arasında uzunmüddətli tərəfdaşlıq mexanizminin formalaşdırılması baxımından xüsusi əhəmiyyət daşıyır.

Platforma gələcəkdə QHT-lərin birgə layihələr icra etməsinə, regional sülh və inkişaf təşəbbüslərini genişləndirməsinə, humanitar əməkdaşlığın daha sistemli şəkildə qurulmasına xidmət edəcək.

Naxçıvanın bu prosesdə seçilməsi də təsadüfi deyil. Məhz 2009-cu ildə Naxçıvan Sazişinin imzalanması ilə Türk Dövlətləri Təşkilatının əsası qoyulmuşdu. Bu baxımdan, Naxçıvanda keçirilən mərhələ türk dünyasının birliyi üçün həm tarixi, həm də siyasi simvolizm daşıyır.

Zəngəzur dəhlizinin strateji önəmi

Prezident İlham Əliyevin müraciətində diqqət çəkilən əsas məqamlardan biri də Zəngəzur dəhlizinin region üçün gələcək roludur. Dəhliz təkcə nəqliyyat xətti deyil, türk dövlətlərini iqtisadi, siyasi və mədəni baxımdan daha da yaxınlaşdıracaq strateji bir körpü kimi dəyərləndirilir. Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda aparılan genişmiqyaslı bərpa işləri dəhlizin tam fəaliyyəti üçün yeni imkanlar açır və bölgədə sabitlik, rifah və inkişaf üçün yeni mərhələyə start verir.

Azərbaycanın liderliyi və geniş beynəlxalq iştirakı

Forum bir daha göstərdi ki, Azərbaycan Türk dünyasında həm siyasi, həm humanitar, həm də vətəndaş cəmiyyəti səviyyəsində aparıcı rol oynayır. Dövlət başçısının vurğuladığı qrant proqramları, mədəni diplomatiya təşəbbüsləri və QHT-lərin beynəlxalq platformalarda aktivləşdirilməsi regional əməkdaşlığın dərinləşməsinə xidmət edir.

Gələcəyə baxış: daha böyük platformalar üçün yeni imkanlar

Bakı və Naxçıvanda keçirilən forum yalnız regional əməkdaşlıq mərhələsi deyil. Azərbaycan 2026-cı ildə 13-cü Dünya Şəhərsalma Forumuna (WUF13) ev sahibliyi edəcək və bu, türk dövlətləri QHT-ləri üçün daha geniş beynəlxalq mühitdə fəaliyyət imkanı yaradacaq. Forumun yekununda qəbul ediləcək birgə bəyanat isə Türk dünyasında vətəndaş cəmiyyəti əməkdaşlığının yeni mərhələsinə start verəcək.

Üzeyir MƏMMƏDOV

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin deputatı